Smela pustolovina u lavirinte istorije

Knjiga Srpska istorija daje pregled istorije današnjeg područja Srbije, od neolita do najnovijih političkih dešavanja. Istovremeno, delo daje uvid u glavne tokove moderne istorije onog dela srpskog naroda koji je živeo i živi van Srbije. Najteži zadatak kod ovakvih sinteza je pronaći ravnotežu između kritičnosti i akademskog konzervativizma, između spornog i potvrđenog, između činjenice i tumačenja. Čini se da je autor, upravo u ovom najosetljivijem segmentu, pokazao značajnu sposobnost da uskladi nove pristupe i stare, proverene i potvrđene nalaze klasika srpske istoriografije. Vrlina ove knjige je da čitaocu predstavlja značajne dileme i sporna mesta koja postoje u srpskoj istoriji u prethodna dva veka. Autor znalački i argumentovano obrađuje ove sporove, uz brojne podatke kojima potkrepljuje svoje zaključke. On pristupa spornim mestima oprezno i trezveno, i time unosi ravnotežu između klasičnih proverenih dometa srpske istoriografije i usiljenog nastojanja pojedinih istoričara, u zemlji i u inostranstvu, da politizuju noviju srpsku istoriju. Dodatan kvalitet ove knjige je u pažljivom i znalački urađenom izboru domaćih i stranih izvora koji prate većinu poglavlja. Smisao za važnu pojedinost, umešnost uviđanja is­to­rijskih vertikala i iznalaženje svojevrsnih niti srpske istorije, sastojci su koji čine ovu istoriju privlačnom i čitljivom. Autorovo poznavanje evropske istorije od antičkih vremena do savremenosti, omogućava mu da smesti istoriju Srbije u odgovarajući kontekst. Njegova erudicija mu olakšava snalaženje, ne samo u nedorečenostima srpske istoriografije već i u srodnim humanističkim disciplinama kojih se prikladno dotiče na više mesta u knjizi. Srpska istorija iz pera Čedomira Antića predstavlja smelu pustolovinu u lavirinte srpske istorije koja se završila uspešnom sintezom, pružajući tako čitaocu sjajan spoj novijih domaćih i stranih nalaza i tumačenja srpske istorije, kao i pozamašnog opusa kritičke srpske istoriografije iz poslednjih 140 godina.

Slobodan G. Marković

Vanredni profesor Fakulteta političkih nauka Univerziteta u Beogradu